Vrijwillige duurzaamheidsrapportage is geen uitzondering meer, maar juist groeiend. Waar duurzaamheid vroeger vooral wet- en regelgeving volgde, nemen bedrijven nu zelf het initiatief. Volgens onderzoek door Visma rapporteert 22% van de bedrijven al vrijwillig en denkt 27% erover na. In totaal vindt zelfs 68% van de ondernemers duurzaamheidsrapportage belangrijk. Ook de Exact MKB Monitor van de Haagse Hogeschool bevestigt dit beeld: 26% van de middelgrote- en kleine bedrijven deelt al extern zijn resultaten en nog eens 26% bereidt zich daarop voor. Meer dan de helft van de bedrijven laat dus al zien duurzaam bezig te zijn of overweegt dat
Door de Europese Commissie is verplichte rapportage voor veel grotere bedrijven voorlopig uitgesteld (de zogeheten Omnibus- of ‘stop-the-clock’-maatregel). Voor duizenden kleinere ondernemingen geldt zelfs dat ze nooit onder de CSRD zullen vallen. Maar dat betekent niet dat duurzaamheidsrapportage voor hen onbelangrijk is. Integendeel: juist omdat het niet hoeft, kun je er een kans van maken. Vrijwillige rapportage laat zien dat je duurzaam ondernemen serieus neemt, dat je vooruitkijkt en dat je je onderscheidt van de concurrentie.
Een duurzaamheidsverslag is om verschillende redenen waardevol. Sommige ondernemers zijn intrinsiek gemotiveerd: zij willen hun vooruitgang zichtbaar maken en transparant zijn. Bijvoorbeeld missiegedreven bedrijven en B Corps. Anderen worden veraagd door klanten, bij aanbestedingen of door financiers. Een derde groep ziet een duurzaamheidsverslag als strategische positionering: een manier om duurzame claims te onderbouwen, reputatie te versterken en risico’s te vermijden.
Volgens Visma noemt 46% van de bedrijven transparantie en geloofwaardigheid als belangrijkste reden, 34% wil relaties met belanghebbenden versterken, en 24% wijst op minder complexiteit bij een vrijwillig verslag dan een uitgebreide CSRD-rapportage. Vrijwillig rapporteren is dus geen last maar juist een troefkaart voor de toekomst.
Ondanks de bereidheid ervaren veel MKB’ers dezelfde obstakels: een gebrek aan praktische tools, beperkte capaciteit en onduidelijkheid over regels. Vooral grotere bedrijven binnen het MKB merken de druk. Van de ondernemingen met 51-250 medewerkers ontvangt nu al 65% dataverzoeken, vaak over CO₂-uitstoot, materiaalgebruik of personeelsbeleid.
Eind 2024 introduceerde de EU een laagdrempelig alternatief voor de complexe verplichte duurzaamheidsrapportage (CSRD): de VSME-standaard (Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs). Het is de eerste Europese standaard voor vrijwillige duurzaamheidsrapportage die in de hele EU gebruikt kan worden. Hiermee wordt rapporteren niet alleen eenvoudiger en praktischer, maar ook consistenter.
Voor MKB-ondernemers is dit een hele praktische oplossing. In plaast van telkens verschillende uitvragen van klanten, financiers of andere stakeholderste beantwoorden, volstaat één verslag dat voldoet aan alle eisen. Zo kunnen MKB’ers hun duurzaamheidsinformatie op een uniforme manier delen in een voorgeschreven algemeen aanvaarde standaard.
Helaas is men nog wat onbekend met deze nieuwe oplossing. Uit het Visma-onderzoek blijkt dat slechts 42% van de bedrijven heeft gehoord van VSME, en maar 8% de standaard actief gebruikt. Op zich begrijpelijk, omdat VSME pas 9 maanden bestaat. Door ermee te wachten laten ondernemers echter een kans liggen om hun duurzame prestaties toegankelijk en gestructureerd inzichtelijk te maken.
Belangrijker nog is dat een uniform VSME verslag ook de duurzame ambities objectiveert. Hierop kan dus ook de communicatie strategie worden neergezet. Op een uniforme EU geaccepeerde manier worden de ambities en resultaten correct weergegeven. Zo komen ook alle certificaten keurig in het verslag aan bod; B-Corp, de relevante ISO’s of de MVO Prestatieladder.
Maak er een begin mee zodat je jaarlijks na het afronden van de financiële jaarrapportage ook het VSME duurzaamheidsverslag maakt over het afgelopen jaar. Zo wordt vrijwillige duurzaamheidsrapportage geen administratieve last, maar een kans om je bedrijf sterker en toekomstbestendiger te maken. Geen verplicht nummertje, maar hét middel om te laten zien wat je doet, waar je staat en hoe je verbetert.
Wil jij met jouw bedrijf aan de slag met vrijwillige duurzaamheidsrapportage volgens de VSME-standaard? Met Eevery maak je in één klik een volledig rapport, krijg je persoonlijke ondersteuning en houd je tijd over voor wat écht belangrijk is: ondernemen en impact maken.
Plan vandaag nog een demo met Eevery en ontdek hoe eenvoudig duurzaam rapporteren kan zijn.